‘Gusül abdestini bilmiyorum’

‘Gusül abdestini bilmiyorum’
Kimi anne-babalar, utandıkları için ergenlik çağındaki çocuklarına guslü anlatamıyor. Haliyle çocuklar da mevzuyu arkadaşlarından öğreniyor. Öğrendikleri ise çoğu zaman yanlış oluyor.

Gerek Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı’nın gerekse akademisyenlerin ‘Ergenlerde cinsellik’ hususuyla ilgili yaptıkları araştırmalar, ergenlerin büyük kısmının cinsellikle ilgili ilk bilgileri arkadaşlarından öğrendiklerini ortaya koyuyor. Ayrıca çalışmalar, kafalarındaki soruları anne-babalarına sormak istedikleri ancak ya utandıkları için yahut mevzuyla ilgili alışverişte bulunamayacaklarını hissettikleri için bundan vazgeçtiklerini gösteriyor. Haliyle meraklarını genellikle arkadaşlarından yahut internet siteleri gibi başka kanallardan gidermeye çalışıyorlar. Gusül abdestinin öğretilmesi ve öğrenilmesi mevzusunda da durum hiç farklı değil.
Öncelikle belirtelim yazılı kaynakları ve sanal ortamı taradığımızda ‘Buluğ çağındakilerde gusül abdesti anlayışı’ ile ilgili çok fazla bir istatistiğe ulaşamıyoruz. Biz de konuyla ilgili nabız yoklamasını din kültürü ve ahlak bilgisi öğretmenleri üzerinden yapıyoruz. Öğretmenlerin gözlemlerine göre ortaokul çağındakiler guslün diğer bir ifadeyle boy abdestinin alınmasıyla ilgili fazla bir şey bilmiyor. Liseliler ise guslün farzlarını bilseler de çoğu bu ibadetle ilgili sünnetleri bilmiyor yahut yarım yamalak uygulamaya çalışıyor. Ne yazık ki gusül abdestinin nasıl alındığını bilmeyenler de yok değil. Lisede din kültürü ve ahlak bilgisi öğretmenliği yapan bir öğretmen yaşadığı olayı bizimle paylaşıyor: “Geçen yıl sınavda boy abdestinin alınmasıyla ilgili bir soru sordum. Öğrencilerin çoğu gusül abdestinin alınışını karıştırmış. İki öğrencim de cevabı boş bırakmış. Bu iki öğrenciyle daha sonra birebir konuştuğumda boy abdesti almayı bilmediklerini söyledi.”
Öğretmenler haricinde konuyu buluğ çağındaki gençlere de soruyoruz. Yaşları 13-17 yaşları arasındaki 15 kız 15 erkek olmak üzere toplamda 30 öğrenciye boy abdestini kimden öğrendikleriyle ilgili küçük bir anket uyguluyoruz. Kızların çoğu annelerine sorduklarını, daha sonra mevzuyu arkadaşlarıyla sohbet ortamlarında konuştuklarını söyledi. Erkeklerde durum biraz daha farklı. Çoğu babalarına sormayı çekindikleri için bu ibadetle ilgili bilgileri muhabbet esnasında arkadaşlarından öğreniyor. Sadece 4’ü ergenliğe girmeden önce babalarının mevzuyla ilgili bilgi verdiğini aktarıyor.
Babalar guslü anlatmaya çekiniyor
Konuyla ilgili tablo böyleyken ileriki yıllara yansıması pek iç açıcı değil. İnternete ‘gusül abdesti nasıl alınır?’ diye yazdığımızda kimi blog veya forumlardaki yorum ve görüşlerden 20’li 30’lu yaşlardakilerin bile hâlâ tam olarak gusül abdestinin nasıl alınacağını bilmediğini görebiliyoruz. Birbirlerine sorular sorarak eksiklerini tamamlamaya çalışıyorlar.
Boy abdestinin tam olarak bilinememesinin en büyük sebebi ebeveynlerin özellikle babanın çekindiğinden dolayı mevzuyu anlatamamasından kaynaklanıyor. Çocuk, özellikle guslü gerektiren halleri sorduğunda aileler ne diyeceğini ve nasıl söyleyeceğini  bilemiyor. Haliyle ergenlik çağındaki gençler, arkadaş çevresinden öğreniyor. Öğrendikleri ise çoğu zaman yalan yanlış oluyor. Bu da birtakım yanlış bilgi ve uygulama ile sonuçlanıyor. Oysaki dinimizde büyük öneme sahip olan boy abdestinin öğretilmesiyle ilgili en büyük yükümlülük veya vebal öncelikle anne-babanın. Dini öğretmekte ve öğrenmekte ayıp olmayacağına vurgu yapan Fatih Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Akif Akay, sahabe efendilerimizin Peygamberimiz’e (sallallahu aleyhi ve sellem) en mahrem hususları bile sorduklarını söylüyor.
Gusül, ergenliğe girmeden önce anlatılmalı
Bu ibadetin eğitim zamanı ergenlikten önce. Ortalama 7-8 yaşlarında çocuğa banyoda gusül abdestini nasıl alacağı öğretilebilir ve her banyoya girdiğinde alması gerektiği tavsiye edilebilir. “Allah emrediyor, Peygamberimiz’in de sünneti. Bunun için boy abdesti almamız gerekiyor. Alırsak aynı zamanda sevap kazanırız.” cümleleri gusül anlatılırken kullanılabilir. Yrd. Doç. Akif Akay’a göre boy abdestinin alınma nedenleri ergenlik çağı yaklaşınca öğretilmeli. Sebepleri anlatılırken de tıbbi boyutlarına değinilmeye çalışılmalı. Ayrıca ‘Sen kendinde böyle belirtiler görürsen asla korkma, sakın çekinme benimle paylaş.’ denilebilir. Pat diye “Şöyle olunca şöyle yapmalısın.” şeklinde bir üslup kullanılmamaya özen gösterilmeli. Tabii annenin kızla, babanın da erkek çocuğuyla bu diyalogları gerçekleştirmesi gerekiyor. Eğer baba guslü anlatmaktan çekiniyor yahut çocuğun soruları karşısında çaresiz kalıyorsa bu eğitimi akrabalardan biri verebilir. Bu kişi de çocuğun sevdiği aynı zamanda dini bilgileri iyi olan birisi olmalı.
Anne-babalar, ayrıca Kur’an kursu hocalarından veya din kültürü ve ahlak bilgisi öğretmenlerinden de guslün anlatılması hususunda yardım isteyebilir. Öğretmenler, müfredat gereği bu mevzuya değiniyor lakin konunun işlenmesi kimi zaman yılın ortalarına tekabül edebiliyor yahut çocuk ergenliğe girdikten sonra ele alınıyor. Haliyle eğitim için geç kalınmış olunabiliyor. Bu sebeple anne- babalar, yılın başında öğretmenlere boy abdestinin anlatılması ricasında bulunabilir. Öğretmenler de bu ibadeti öğretirken kimi hususlara dikkat etmeli. Mesela sınıflar kızlı erkekli olduğu için bu mevzu anlatılırken gülmeler, dalga geçmeler olabiliyor. Bu sebeple konunun kız ve erkeklere ayrı ayrı anlatılması daha verimli. Öte yandan buluğ çağına girmiş çocukların guslü doğru bilip bilmediklerinden emin olabilmek için durumu teyit etmek gerekiyor. Bunun için anne-baba ya kendisi  ‘Gusül ile ilgili kafana takılan sorular varsa yardımcı olmaya çalışırım’ diyerek çocukla sohbet edebilir. Ya da dini bilgileri fazla olan birisinden yardım isteyebilir. Ayrıca bu ibadetin geniş yer aldığı bir kitap temin edilip gencin görebileceği bir yere koyulabilir. 
Bunlara dikkat…

•  Gusül yapılırken sargı çözülür. Eğer sargıyı çözmek yaraya zarar verecekse suyun sargının üstünden akıp gitmesi yeterlidir. Bu davranış da yaraya zarar verecekse, sargının üzerine ıslak elle mesh edilir.
  
•  Kaplama ve dolgulu dişler gusle mani olmaz.
  
•  Gusülden sonra iki rekât namaz kılmak sevabı çok olan bir sünnettir.
  
•  Gusül yaparken idrar yerinden gelen akıntılar yahut diş kanaması gibi abdest bozucu haller, guslün abdest olma vasfını bozmuş olur, bu gusülle ibadet yapılamaz. Bu akıntı ile guslü yenilemek gerekmese de ibadet için ayrıca abdest almak gerekir.
  
•  Kişinin bir namaz vaktinden fazla cünüp durması caiz değildir.
  
•  Gusül alırken suyun gereğinden fazla kullanılması caiz değil. Bu sebeple, fıskiyeden akan suyla değil, kovaya konulmuş yeterli suyla gusül alınması tavsiye edilir. Fıskiye kullanılacaksa da suyun kısık olması gerekir.
  
•  Cünüp olan kişinin gusül almadan önce bir şey yiyip içmek istediğinde abdest alması menduptur. (Dinen yapılması uygun) Abdest alamıyorsa en azından elini yıkayıp ağzını çalkalaması gerekir. Bu şekilde yapmazsa mekruh işlemiş olur. Hayızlı kadının böyle bir hükmü yoktur ancak âlimlerce en azından ellerini yıkaması tavsiye edilir.
  
•  Vücutta kuru yer kalıp kalmadığına dair şüphelerin oluşması halinde vesveseye kapılmamalı. Doğru bir şekilde boy abdesti alındığında kuru yer kalmaz. 
  

Basılan toprak kişiyi lanetliyor
Gusül, âkıl-bâliğ olan her Müslüman’a, kendisinde guslü gerektiren bir hal meydana geldiği takdirde farzdır. Kişi, cünüp bir şekilde fazla beklememelidir. İlk namaz vaktinden önce boy abdesti almalıdır. Eğer kişi özürsüz yere guslünü ertelerse, Resulullah Efendimiz’in (aleyhi’s salâtü ve’s selâm) ikaz ettiği gibi bastığı toprak kendisini lanetliyor.
Sünnet ve adaplarıyla gusül
Niyet edilerek besmele çekilir. Eller yıkanır, vücutta kir varsa temizlenir ve avret yerleri yıkanır. Sağ el ile üç defa ağza su verilerek iyice çalkalanır. Sonra üç defa burna su çekilerek temizlenir ve namaz abdesti gibi abdest tamamlanır. Daha sonra sırasıyla baştan, sağ ve sol omuzlardan üçer defa su dökülür. Her döküşte bedenin tamamı ovalanır. Vücutta kuru yer kalmamasına dikkat edilir. Gusledilen yerde su toplanıyorsa, son olarak ayaklar yıkanıp banyodan çıkılır. Gusül abdesti alırken göbek boşluğu, kulakların iç kıvrımları, küpe delikleri, bıyık-sakal ile bunların diplerinin ıslanmasına özellikle dikkat edilmeli.
Zeynep Kaçmaz / z.kacmaz@zaman.com.tr


http://www.zamanfransa.com/article/gusul-abdestini-bilmiyorum-16686.html