Yumuşak Çelik (Yeşil Çelik) ile Üretim
Yumuşak Çelik (Yeşil Çelik) ile Üretim Yumuşak Çelik dediğimizde odunsu bitkilerin henüz odunlaşmamış olan taze (ilkbahar) sürgünlerinin sürgün uçlarından alınan çelikleri kastediyoruz
Yumuşak Çelik dediğimizde odunsu bitkilerin henüz odunlaşmamış olan taze (ilkbahar) sürgünlerinin sürgün uçlarından alınan çelikleri kastediyoruz.
Çelik alacağımız anacın; kaliteli, sağlıklı, güzel formlu, azot karbon dengesi açısından uygun olması gerekir. Yumuşak çelikler bitkinin tam güneş gören ve normal büyüme gösteren sürgün uçlarından alınır. . Üretilecek bitkinin piramidal formda olması isteniyorsa tepe tomurcuğu taşıyan sürgünlerden çelik alınması uygun olur.
Yumuşak çelik alma zamanının türlere ve iklim koşullarına göre isabetli seçilmesi başarı için şarttır. Bu zamanın tespitini gözlem yanında el muayenesi yardımı ile de anlayabiliriz. Sürgünlerin bir dereceye değin kırılmadan bükülebildiği fakat birden büküldüğünde kırılacak olgunlukta olduğu zaman en uygun zamandır. Yumuşak çelik alımında, çok taze, çabuk büyüyen, yumuşak ve gevrek sürgünler daha köklenmeden çürüme ihtimali nedeniyle uygun değildir. Sürgün uçları sert, dalları odunsulaşmış, aşırı kalın ve ağır sürgünler ise köklenmeme sorunundan dolayı tercih edilmez.
Çelik alımı ve kesimi sabah erken yapılarak alınan çelikler hemen nemlendirilmiş çuval veya yosun içine, serin ve nemli bir yere alınmalıdır. Çelikler birkaç dakika bile olsa güneş altında bırakılmamalı, taze tutmak amacı ile suya batırma veya su içerisinde bekletme yapılmamalıdır.
Yumuşak çelikler genellikle 5–12 cm boyunda ve 2–3 boğumlu olarak hazırlanır ve kesim son boğumun hemen altından yapılır. Bazı ibrelilerde çeliğin boyu 30 cm kadar olabilir. Çeliğin boyuna göre de toprağa girecek kısımdaki yapraklar, yukarı doğru çekilerek, gövdeyi sıyırmadan alınmalıdır. Dip kısımdaki yapraklar büyükse, su kaybını azaltmak ve köklendirme yastığında yer darlığını önlemek için yapraklar küçültülmelidir. Bununla birlikte çok iyi bir kök oluşumunu sağlamak için, solmaya olanak vermeyecek, en fazla yaprak düzeyini korumak gereklidir. Ayrıca çeliklerin üzerindeki bütün çiçek gözleri köreltilmelidir.
Yumuşak çelikler, genel olarak diğer çelik çeşitlerine göre daha kolay çabuk ve kolay köklenirler ancak daha çok özen ve donanıma gereksinim duyarlar. Köklenmeyi teşvik edici hormonlara belirgin olarak olumlu tepki verirler. Her zaman yapraklı olarak hazırlanır ve bu nedenle de nem oranı yüksek yerlerde köklendirilirler. Köklenme süresince ortam sıcaklığı türlere bağlı olarak değişmekle birlikte, genel olarak, toprak sıcaklığı 18–21 °C dolayında tutulmalı, hava sıcaklığı ise biraz daha düşük ( 15–18 °C ) tutulmalıdır.
Köklendirme için kullanılacak ortam malzemesi olarak, altta gübreli, kompostlu iyi bir toprak ve üstte de bir karış kalınlıkta dişli kum ile turba toprağı karışımı uygundur. 2–3 mm büyüklüğündeki perlitte havalanmayı sağlaması ve su tutuculuğundan dolayı iyi bir malzemedir.
Yeşil çeliklerde dikim derinliği boylarının yarısı veya üçte biri kadardır. Dikim sıklığı ise, türlere ve yaprak büyüklüklerine göre değişmekle birlikte, yaprak kenarları birbirine hafifçe değecek şekilde ayarlanmalıdır. Kuvvetli ve uzun çelikler dikim ortamına doğrudan batırılır. Çok ince ve hassas çelikler ise bir bir plantuvar yardımı ile dikilir. Dikilen çeliğin altında bir boşluk kalmamalı, bunun için dikimden hemen sonra sulanmalıdır.
Köklendirme süresince toprağın yeterli nem içermesi kök gelişimi açısından uygundur, fazla nemli olması havalanmayı engellemesinden dolayı olumsuz etki yapar. Hava neminin ise yüksek olması transprasyon yoluyla su kaybını engeller, ancak fazla ıslaklığın çürümeye neden olabileceği de hatırdan çıkarılmamalıdır. Köklendirme yastıklarının genellikle günde 3–5 kez sulanması gerekir, nemli havalarda ise sulamanın 1–2 kez yapılması yeterlidir. En uygun sulama türlere göre değişmekle birlikte sislemedir.
Seralarda veya camekânlarda yumuşak çelikle üretimin ilk safhalarında köklendirme yastıklarının çeliklerin 10–15 cm üzerine gelecek şekilde plastik bir örtüyle örtülerek sıcaklık, nem ve havalandırmanın daha kontrollü şekilde yapılması başarı şansını artırır. Bu örtünün hava alışverişini sağlayan fakat rutubeti muhafaza eden bir özellikte olması gerekir. En uygun örtü materyali 0,03mm kalınlığındaki polietilen örtüdür. Ancak örtü altındaki sıcaklığın birden bire artarak bitkileri öldürmemesine dikkat etmek gerekir. Ayrıca ışıklandırma, gölgeleme, havalandırma konularında da gerekli tedbirler alınmalıdır.
Köklenme süresince istenilen nem ve sıcaklık koşulları sağlandığı takdirde, çelikler genellikle 2–6 hafta gibi kısa bir sürede kök oluştururlar. Bazı türlerde bu süre 10 ayı bulabilir. Yeşil çeliklerde köklenmenin oluşumu ile birlikte, bu sürgün uçlarının sürmeye başlaması ile anlaşılır, köklenen fidanlar saksılara şaşırtılarak dış koşullara alıştırılırlar.
Yumuşak çelikle üretim birçok türde kullanılan ve köklenmenin çabuk, başarı şansının yüksek olması nedeniyle tercih edilen bir yöntemdir. Yumuşak çelikle üretimin yapıldığı bazı türler;
Azelia sp. Açelya
Acer saccharum Şeker Akçaağacı
Akebia quinata Akebya
Aralia japonica Aralya
Baccharis sp. Zahra
Berberis sp. Karamuk
Buddleia sp. Kelebek Çalısı
Buxus sp. Şimşir
Calycanthus sp. Ağlayan Kız Kalbi
Caragana sinica Karagana
Cercis siliquastrum Erguvan
Chamaecyparis lawsoniana Yalancı Servi
Clematis sp. Orman Asması
Cornus sp. Kızılcık
Cotoneaster sp. Dağ Muşmulası
Crataegus sp. Alıç
Deutzia gracalis Havlu Püskülü
Diospyros sp. Trabzon Hurması
Eleagnus sp. İğde
Euonymus sp. Taflan
Forsythia sp. Altın Çanı
Hedera sp. Orman Sarmaşığı
Hibiscus sp. Hatmi
Hydrangea sp. Ortanca
Hypericum sp. Koyun Kıran
Jasminum sp. Yasemin
Kolkwitzia amabilis Güzellik Çalısı
Laburnum sp. Mor Salkım
Ligustrum sp. Kurtbağrı
Liquidambar sp. Sığla
Liriodendron tulipifera Amerikan Lale Ağacı
Lonicera sp. Hanımeli
Magnolia sp. Manolya
Morus sp. Dut
Philadelphus coronarius Filbahri
Populus sp. Kavak
Prunus sp. Elma, Erik vb.
Robinia sp. Yalancı Akasya
Rosa sp. Gül
Hazırlayan: Yusuf BAYRAK
Konu: kartopu Yaz döneminde ise, yarı odunsu dallardan çelik alarak üretim yapılabilir. 
Perş. Mart 29, 2018 6:20 pm