12.sınıf Dinlerde İbadet ve İbadet Yerleri

II. ÜNİTE
Dinlerde İbadet ve İbadet Yerleri
1. Dua ve namaz
2. Oruç
3. Hac ,Hac Merkezleri ,Hac Yapma şekilleri ,Haccın fonksiyonları
4. Sadaka
5. Kurban
İbadet, belirli amaç, kural ve disiplini bulunan; duygu, düşünce ve davranışlar şeklinde ortaya konan eylemler bütünüdür. Her dinde belirli ibadetler vardır. İbadet, kulun inandığı ve bağlandığı yüce varlığa karşı kulluk borcunu yerine getirmesi ve onunla manevi bir bağ kurmaya çalışmasıdır.Tanrı buyruklarını yerine getirme, Tanrı'ya yönelen saygı davranışı, tapınma.Yaratıcıya karşı, duyulan saygı, sevgi, minnet ve şükrün karşılığı olarak, olumlu anlamda yapmakla yükümlü olunan her şey.
İbadetlerin benzer ve farklı yönleri var mıdır?Dinlerde ibadetler farklı şekillerde ortaya konulabilmektedir. Ancak; Nitelik, amaç ve anlam yönünden birbirine benzer. Namaz, Oruç, Sadaka, hac ve kurban bütün dinlerde bulunan ibadetlerdendir.
Dinlerde Namaz İbadeti
Dua ve namaz
Namaz;
Kur’an’da “Salat” kelimesi ile ifade edilir.
Salat: “dua etmek”, “yakarmak”, “iyi dilekte bulunmak” anlamlarına gelir. Bu anlamlarıyla bütün dinlerde varlığından söz edebiliriz. Kur’an-ı Kerim’de önceki ümmetler ve peygamberlerin hayatlarından söz edilirken yaptıkları ibadetler arasında “Salat”tan da söz edilmektedir.
Zekeriyyâ, mabedde durmuş namaz kılarken, melekler ona: "Allâh sana, Allah'tan bir kelimeyi doğrulayıcı, efendi, nefsine hakim ve iyilerden bir peygamber olacak Yahya'yı müjdeler," diye nida ettiler. Ali İmran 39
Allâh, İsrâil oğullarından söz almıştı ve içlerinden on iki başkan göndermiştik. Allâh demişti ki: "Ben sizinle beraberim, eğer namazı kılar, zekâtı verirseniz; elçilerime inanır, onlara yardım eder ve Allah'a güzel borç verirseniz, elbette sizin günâhlarınızı örterim ve sizi altlarından ırmaklar akan cennetlere sokarım. Bundan sonra sizden kim nankörlük ederse, düz yoldan sapmış olur. Maide 12
İslam’da Namaz İbadeti
Namaz temel ibadetlerdendir. Müminin miracı olarak kabul edilir. Namaz dinin direğidir.
Samimi duygularla kılınan namazın insanları kötülüklerden alıkoyacağı Kur’an-ı Kerim’de ifade edilmektedir. Namaz ibadetinin belirli şart, şekil ve kuralları vardır: Ergenlik çağına girmiş olmak, namaz öncesi abdest almak, namaz vakitleri, namazın kılınış biçimi vb. Pek çok çeşitleri vardır: Farz, vacip, sünnet ve nafile namazlar gibi.
NAMAZ NEDİR?
Namaz dinin direği, ibadetlerin en üstünüdür. Yüce Allah'a karşı en önemli ibadet görevimiz günde beş defa kıldığımız namazlarımızdır. Erginlik çağına gelen, akıllı her Müslüman’a günde beş vakit namaz kılmak farzdır. Namaz Kuran’da Dua, yakarış, niyaz,mağfiret dileme gibi anlamlara gelen “salat” sözcüğüyle ifade edilmektedir.Namaz, bizi yaratan, yaşatan, sayısız nimetleri veren yüce Allah'a karşı bir kulluk görevimizdir.Namaz kılanlar, Allah'ın emrini yerine getirmiş, kulluk borçlarını ödemiş ve Allah'ın hoşnutluğunu kazanmış, dünya ve ahiret mutluluğuna kavuşmuş olurlar.
NAMAZIN ÇEŞİTLERİ
Namazın Farz, Vacib ve Nafile,sünnet çeşitleri vardır.
1. Farz Namazlar: Beş vakit namaz ve cuma namazıdır.
2. Vacip Namazlar: Vitir ve bayram namazları,
3. Nafile Namazlar: Farz ve vacip namazlardan başka kılınan diğer namazlardır. Teeccüd namazı, istiare namazı ,tevbe namazı,tesbih namazı
4-Sünnet namazlar: Namazlardaki sünnetler,teravi namazı
NAMAZ VAKİTLERİ
Her işin belirli bir zamanı vardır. Günde beş defa kılınan farz namazların kılınması için yüce Allah belli vakitler tesbit etmiştir. Sabah, öğle, ikindi, akşam ve yatsı günde beş defa kılınan namazların vakitleridir.
Sabah Namazının Vakti: Sabaha karşı tan yerinin ağarmaya başlamasından, güneşin doğmasına kadar olan zamandır.
Öğle Namazının vakti : Güneş tam tepemize gelip, gölge, doğu tarafına uzanmaya başladığı vakitten itibaren -güneş tepe noktasında iken var olan gölge müstesna- herşeyin gölgesinin bir veya iki misli oluncaya kadar devam eden zamandır.
İkindi Namazının Vakti: Öğle namazı vaktinin bitiminden güneş batıncaya kadar olan zamandır.
Akşam Namazının Vakti: Güneş battıktan sonra başlayıp güneşin battığı yerde meydana gelen kızıllık kayboluncaya kadar olan zamandır.
Yatsı Namazının Vakti: Akşam namazının vakti çıktıktan sonra başlayıp sabah namazının vakti girinceye kadar devam eden zamandır.
Vitir Namazının Vakti: Vitir namazının vakti de yatsı namazının vaktidir. Ancak vitir namazı, yatsı kılındıktan sonra kılınır.
Cuma Namazının Vakti: Öğle namazının vaktidir.
Teravih Namazının Vakti: Yatsı namazının vaktidir.
Bayram Namazının Vakti: Bayram günleri sabahleyin güneşin doğuşundan yaklaşık 50 dakika geçtikten sonra başlayıp güneşin tepe noktasına gelmesine kadar devam eden zamandır.
*Her namaz, kendi vakti girdikten sonra kılınır. Vakti girmeyen namaz kılınmaz. Her namazın kılınma vakti, kendi vakti girdikten sonra başlar, bir sonraki namazın giriş vaktine kadar devam eder. En iyisi her namazı vaktin ilk giriş zamanında kılmaktır.
*Güneş doğarken, tepe noktasında iken, batarken hiç bir namaz kılınmaz.

Sehiv Secdesi
Sehiv Secdesi Hangi Hallerde ve Ne Zaman Yapılır:
a) Namazda farzlardan birinin unutularak geciktirilmesi.
b) Vaciblerden birinin unutularak geciktirilmesi veya unutularak yapılmaması hallerinde sehiv secdesi yapılır.
Namazdaki bu eksikliği gidermek için namazın sonunda sehiv secdesi yapmak vacibtir. Farzlardan birinin unutularak veya bile bile yapılmaması hâlinde namaz bozulacağı için sehiv secdesi ile tamamlanamaz, namazın yeniden kılınması gerekir. Vaciblerden herhangi birinin bilerek terkedilmesi durumunda sehiv secdesi yapılmaz, namazın yeniden kılınması gerekir.
Sehiv Secdesi Nedir, Nasıl Yapılır?
Namazın sonunda iki defa secde yapıp oturmak ve bu oturuşta Ettehiyyatü, Allahümme salli ve Allahümme barik'i okuyup selâm vermeye sehiv secdesi denir. Sehiv secdesi şöyle yapılır:
Namazın son oturuşunda yalnız Ettehiyyatü okunarak sağ tarafa selam verildikten sonra: "Allahü Ekber" diyerek secdeye varılır. Burada üç kere "Sübhâne Rabbiye'l-â'lâ" denilir. Sonra "Allahü Ekber" denilerek kalkılıp oturulur, tekrar "Allahü Ekber" diyerek ikinci defa secdeye varılır ve üç kere "Sübhâne Rabbiye'l-â'lâ" söylenir ve "Allahü ekber" diyerek kalkılıp oturulur.Bu oturuşta, "Ettehiyyatü, Allahümme salli, Allahümme bârik ve Rabbenâ âtinâ..." duaları okunarak önce sağa, sonra sola selâm verilir. Buna sehiv secdesi denir.
KAZA NAMAZI:Bir namazı vaktinde kılmaya "Eda", vakti çıktıktan sora kılmaya da "Kaza" denir. Namazı bile bile, özürsüz olarak vaktinden sonraya bırakmak büyük günahtır. Namaz, kaza edilmekle yerine getirilmiş olur. Ancak vaktinden sonraya bırakıldığı için Cenab-ı Haktan af dilemek lâzımdır.
Beş vakit namazın farzları ile vitir namazı kaza edilir, vakit çıktıktan sonra sünnetler kaza edilmez. Yalnız sabah namazını vaktinde kılamayan kimse, aynı gün büyük kuşluk vaktine kadar farz ile birlikte sünneti de kaza eder. Kaza namazı kılmak için belirli bir vakit yoktur. Gündüz ve gece her zaman kılınır. Yalnız üç mekruh vakitte, yani güneş doğarken, güneş tam tepe noktasında iken ve güneş batarken kılınmaz.Geçmiş namazları kaza ederken hangi günün hangi vaktinin namazı olduğunu bilemezse: "Niyet ettim Allah rızası için kazaya kalan son sabah namazının farzını kılmaya" diye niyet eder, diğer namazlar için de, kazaya kalan son öğle, son ikindi, son akşam, son yatsı, son vitir namazı diye niyet eder.
TERAVİH NAMAZI:Yalnız Ramazan'da her gün yatsı namazından sonra kılınır. Ramazan'da teravih kılmak sünnettir. Teravihten sonra vitir namazı kılınır. Teravih namazı 20 rekattir. Yalnız veya cemaatle kılınabilir. 2 rekatte bir veya 4 rekatte bir selam verilerek kılınabilir. 2 rekatte bir selam vererek kılmak daha faziletlidir.Teravih naması 2 rekatta bir selam verilerek kılındığında aynen sabah namazının sünneti gibi kılınır. 4 rekatta bir selam verilerek kılındığında ikindi namazının sünneti gibi kılınır.
YOLCU NAMAZI:Onbeş günden az oturmak niyetiyle, yaya veya orta yürüyüşte onsekiz saatlik (90 kilometrelik) veya daha uzak yolculuğa çıkanlar dinde "YOLCU" sayılır.
90 kilometrelik bu yolculuğu trenle, uçakla, vapurla yapanlar da yolcu sayılırlar.
Dinimiz, yolcular için bazı kolaylıklar göstermiştir. Şöyle ki:
a) Yolcular 4 rekatlı farz namazları iki rekat olarak kılar.
b) Vakitte darlık varsa sünnetler kılınmayabilir.
c) Ramazanda dilerlerse ramazan oruçlarını tutmayıp bir başka zamana bırakabilirler.
d) Ayaklarına giydikleri "Mest"e 3 gün süre ile (72 saat) meshedebilirler.
Dinimizde güçlük yoktur. Yüce Allah'a ibadeti gücümüz yettiğince yaparız. Yolculara, hastalara ve özürlülere tanınan kolaylıklar bu sebeptendir.

Cuma Namazı:Cuma namazı, dördü ilk sünnet, ikisi farz ve dördü de son sünnet olmak üzere on rek'attır.Cuma günleri öğle vaktinde kılınır ve o günün öğle namazının yerine geçer. Cuma namazının farzı cemaatle kılınır. Tek başına kılınmaz.
CENAZE NAMAZI:Cenaze namazı, vefat eden din kardeşlerimiz hakkında dua olmak üzere bir farz-ı kifayedir.
CENAZE NAMAZININ KILINIŞI:İmam, ölünün göğsü hizasında durur. Cemaat da arkasında saf tutar. Cemaata ölünün erkek veya kadın olduğu duyurulur, ona göre niyet edilir. Yani "Allah için namaza meyyit için duaya, er kişi (veya hatun kişi) niyetine uydum hazır olan imama" diye kalben niyet edip tekbir alınır. İlk tekbiri alırken eller kulağın hizasına kaldırılır, bağlanır. Sübhaneke, "ve celle senâüke" ile okunur. Bundan sonra eller kaldırılmadan ikinci bir tekbir alınır. Bu tekbirleri imam aşikar, cemaat ise gizli alır. "Allahümme salli ve Allahümme barik...." okunur. Bundan sonra üçüncü tekbir alınır. Cenaze duası okunur. Cenaze duasını bilmeyenler burada "Allahümme innâ nestaiynüke..."yi yani kunut duasını veya dua niyeti ile Fatiha-i şerifeyi okurlar. Daha sonra dördüncü tekbir alınır; selam verilir.
BAYRAM NAMAZLARI:Müslümanların yılda iki dinî bayramı vardır:
1) Ramazan Bayramı. 2) Kurban Bayramı
Bayram namazı iki rek'attır. Cemaatla kılınır.
Yahudilik’te Namaz İbadeti
Günlük namaz: Sabah, İkindi ve Akşam
Haftalık ve yıllık bayram namazları vardır.
Haftalık namaz, Şabat namazıdır.
Namaz öncesi eller yıkanır Namazda en önemli kısım ayakta yapılan duadır. (amida) Namaz, bireyselve topluca kılınabilir. Cemaatle namazın belli şartları vardır.Namaz kılarken başa kipa giyilir. Namazda, Siddur, tefilin ve tallit denilen araçlar kullanılır.
Yahudilerin namazda kullandıkları araçlar:
Siddur, Dua kitabı
Tefilin, İçinde Tevrat’tan ayetlerin yer aldığı iki kutucuk ve deri kayıştan oluşur.
Tallit, kenarları saçaklı üzerinde Tevrat’tan ayetlerin yer aldığı bir şaldır. Sadece erkekler giyerler.
Şofar, Roş-Haşana (Yılbaşı) ve Yom-Kippur (Tevbe Günü) gibi önemli günlerde kullanılan boynuzdan yapılmış bir nefesli çalgıdır.
Hıristiyanlıkta namaz
İlk üç asırda belli bir namaz ibadeti yoktu. Dördüncü asırda Yahudiliğin de etkisiyle namaz kılınmaya başlanmıştır. Genellikle kilisede ve papaz idaresinde yapılır.
Günlük namaz ibadeti: Sabah ve akşam saatlerinde yapılır
Haftalık namaz: Pazar günü kilisede yapılır.
Pazar günü Evharistiya ayini yapılır.
Evharistiya: Hz. İsa’nın havarileriyle yediği yemeğin anısını ifade eder.
Yıllık bayram namazları da vardır.
Namaz ibadeti yapılışı ve vakitleri mezheplere göre farklılık gösterir.
Budizm’de Namaz
Namaz, Buda’nın heykellerine tapınma şeklindedir. Namazın belli bir disiplini yoktur.
Hinduizm’de namaz
Sabah gün doğmadan ve akşam yapılır. Herkes kendi tanrısının putuna ibadet eder. Vakti ve şekli düzenli bir namaz ibadeti yoktur.
Namaz İbadetinin Karşılaştırılması:İslam’daki namazın düzen ve disiplini diğer dinlerde yoktur. Yahudilik ve Hıristiyanlık dışında diğer dinlerde cemaatle namaz kılma yoktur.
Hinduizm ve Budizm’de namaz putlara karşı kılınır.
Hıristiyanlıkta Hz. İsa’yı yüceltme ön plandadır.
Dinlerde Oruç İbadeti
Oruç, belirli zamanlarda yeme, içme ve cinsellik gibi istek ve arzuları terk etmek demektir. Oruçla bedensel arzu ve istekleri zayıflatarak ruhsal yapıyı güçlendirmek hedeflenir.
“Ey İman edenler! Oruç sizden öncekilere farz kılındığı gibi sakınasınız diye, size de sayılı günlerde farz kılındı…”Bakara 183
Orucun dinlerdeki yapılış biçimleri farklılık gösterir.
* Bazı dinlerde,:Oruç, yeme, içme ve cinsellikten tamamıyla uzak durmak
* Bazılarında:Sadece bazı yiyecek ve içeceklerden sakınmak şeklinde yerine getirilmektedir.
İslam’da Oruç
Ramazan Orucu İslam’ın beş şartından biridir. Hicretin ikinci yılı farz kılınmıştır. Tan yerinin ağarmasından güneşin batışına kadar geçen sürede oruç tutulur. Bu sürede; yeme, içme ve cinsel ihtiyaçlardan uzak durulur. Farz, vacip ,sünnet , müstehap .mekruh oruçlar vardır.
Üç aylar, Pazartesi ve Perşembe günü oruçları, Aşure, Kaza ve Kefaret oruçları belli başlı oruçlardır.
Beş çeşit oruç vardır:
1. FARZ ORUÇ: Ramazan orucunun edası ve kazası farzdır. Keffaret oruçlarının tutulması da farzdır.
2. VACİP ORUÇ: Adak oruçları ile bozulan nafile orucun kaza edilmesi vaciptir.
3. SÜNNET ORUÇ: Kamerî aylardan Muharrem ayının 9-10 veya 10-11. günlerinde oruç tutmak sünnettir.

4. MÜSTEHAP ORUÇ: Kameri ayların 13. 14. 15. günleri ile her haftanın Pazartesi ve Perşembe günleri, Şevval ayında 6 gün oruç tutmak müstehaptır.
5. MEKRUH ORUÇ: İki türlü mekruh oruç vardır:
Ramazan bayramının birinci günü ile Kurban Bayramının 4 günü oruç tutmak MEKRUH"tur.
Oruç tutmayacak kadar hasta olanlar, Ramazan ayında yolculuk yapanlar, gebe veya emzikli olanlar, aşırı yaşlılar ve düşkünler, aybaşı hali veya loğusalık halinde bulunan kadınlar Ramazan ayında oruç tutmazlar.Özürleri kalktıktan sonra tutamadıkları günleri gününe gün olarak kaza ederler.
*Kaza: Bozulan orucun yerine gününe gün oruç tutmaktır.
*Keffaret: Bozulan bir gün orucun yerine iki ay veya altmış gün peşpeşe oruç tutmaktır.
Ramazan ayında niyet ederek oruca başlayan bir kimse özürsüz olarak bile bile yiyip içse veya cinsi ilişkide bulunsa orucu bozulur. Bozulan bu orucun gününe gün kaza edilmesi, ayrıca oruç özürsüz olarak ve bile bile bozulduğu için de keffaret tutması gerekir.
Temel ihtiyaçlarının dışında belli bir mala sahip olan Müslümanların Ramazan ayında fakirlere verdikleri sadakaya “fıtır“ sadakası denir. Başın ve bedenin zekatı olarak da bilinir. Buna “fitre“ de denilir. Bir özürden dolayı Ramazanda oruç tutmayan kimseler, dinen zengin sayılıyorlarsa ve bu oruçlarını kaza edecek bedenî güce de sahip değilseler, tutamadıkları her bir oruç için fitre vermekle yükümlüdürler
Yahudilikte Oruç
YOM-KİPUR
Yahudilikte oruç çeşitli amaçlarla tutulur.
Yom Kipur (Kefaret Orucu), altı gündür. Bir önceki gün güneşin batmasıyla başlar yirmi dört saat sürer. Günahlara kefaret, kötü günleri hatırlama ve ağıt amacıyla tutulur.
Yasakları:1) Yemek ve içmek 2) Yıkanmak 3) Deriye krem veya losyon sürmek 4) Eşler arası ilişkide bulunmak 5) Deri ayakkabı giymek
Teşa-Beav
Teşa-Beav Orucu:Süleyman Mabedinin yıkılışı başta olmak üzere bu günde meydana gelen kötü olaylar anısına tutulur.
1. Gün batımıyla başlar ertesi akşam yıldızların çıkmasıyla sona erer.2. Özel bir kiri çıkarmak dışında yıkanılmaz veya banyo yapılmaz. 3. Eşlerarası ilişkide bulunulmaz. 4. Deri ayakkabı giyilmez. ( Deri kemer takılabilir ) 5. Hediye verilmez. 6. Müzik dinlenmez. 7. Tişabeav’la ilgili bölümler dışında Tora çalışılmaz.
Hıristiyanlıkta Oruç
Oruç anlayışı farklıdır. Mezheplere göre değişik zaman ve şekillerde tutulur. Bir öğün yemek yeme veya et yememek şeklinde tutulan oruçlar vardır.
Protestanlarda oruç ibadeti yoktur.
Hinduizm ve Budizm’de Oruç
Bazı yiyecek ve içeceklerden uzak durma şeklinde yerine getirilen oruçlar vardır.
Dinlerde Hac İbadeti
Hac İbadeti
Hac ibadeti bütün dinlerde yer alan bir ibadettir.Tarih boyunca insanlar bazı yerlere çeşitli sebeplerle kutsallık atfetmişlerdir.
Dinlerce kutsal sayılan hac merkezleri, İlham veya vahy yoluyla belirlenmiştir.
Dinlere göre kutsal yerler ve hac merkezleri nerelerdir?
Hinduizmde Benares (Varanasi)
Budizm’de Bodhi Gaya
Şintoizm’de İse
Yahudilikte Kudüs
Hıristiyanlıkta Kudüs ve Roma
İslam’da Mekke
Yahudilikte Hac
Tevrat’ta yılda üç defa hac ibadeti emredilmektedir.
Hac zamanları: Fısıh, Sukkot ve Şavuot bayramlarıdır.
Ancak Yahudiler başlangıçta bu ibadete gerekli önemi göstermemişlerdir.
Süleyman Mabedinin Babilliler tarafından yıkılmasından sonra milli birliğin sağlanması amacıyla özen gösterilmeye başlanmış, Mabedin Romalılar tarafından yıkılmasından sonra sembolik bir hal almıştır.
Mabedin yıkılmasını bahane eden Yahudiler bir çok hükmü askıya almışlardır. Hac da hükmü askıya alınan ibadetlerdendir. Ancak mesih gelerek Yahudi krallığını yeniden kurduktan sonra bu hükümler yürürlüğe girebilir. Günümüzde Kudüs’teki Ağlama Duvarı hac ibadet yeri olarak kabul edilmektedir. Ancak bu hac zorunlu değil isteğe bağlıdır.
Hıristiyanlıkta Hac İbadeti
Hz. İsa birçok konuda Tevrat’ın ilkelerini benimsemiştir. Hac ibadeti de bu ilkelere dahildir.
Ancak, ilk Hıristiyan konsülünde dört mesele dışında Tevrat’ın bağlayıcılığının kalmadığına karar verilmiştir. Buna bağlı olarak kurban ve hac ibadetlerine son verilmiştir. Pavlus, yaptığı yorumlarla hac ibadetine batini anlamlar yüklemiştir. Bu nedenle Kudüs bir hac merkezi olmaktan çıkarılmıştır. Daha sonraki dönemlerde Hz. İsa’nın yaşadığı yerleri görme arzusu hac ziyaretini tekrar canlandırmıştır. Ancak, bu ziyaretler hac ibadeti görüntüsünden uzaktır. Günümüzde Hıristiyan kiliselerinde hac ve hac yerleri ile ilgili farklı yaklaşımlar vardır.

İslam’da Hac İbadeti İslam’ın farz olan ibadetlerinden biri de Hac’tır. Belirli şartları taşıyan müslümanların ömründe bir defa hacca gitmesi farzdır.Hicretin 9. yılında farz kılınmıştır. Hem mali hem de bedeni bir ibadettir. Hac, imkanı olan müslümanların belirlenmiş zaman içinde Kabe, Arafat, Müzdelife ve Mina’da belli dini görevleri şart ve usulüne uygun olarak yerine getirmek suretiyle yaptıkları bir ibadettir.
Haccın Yapılışı
Hac niyetiyle yola çıkan müslümanlar, harem sınırlarını belirleyen mikat bölgelerinde ihrama girerek hac için ilk adımı atarlar.
Kabe’de tavaf, Safa ve Merve arasında say yapılır.
Arefe günü Arafat’ta vakfe yapılır.
Aynı gün Müzdelife’de vakfe yapıldıktan sonra güneş doğmadan Mina’ya gidilir.
Mina’da şeytan taşlandıktan sonra ihramdan çıkılır.
Bayramın 1. 2. veya 3. günlerinde Kabe’de farz olan ziyaret tavafı yapılarak hac ibadeti tamamlanır.
Hac sözcüğü "yöneliş" ve "yürüyüş" anlamlarına gelir. Terim anlamı ise, kutsal sayılan yerleri ibadet niyetiyle ziyaret etmektir. Hac, ay takvimine (Hicrî takvime) göre zilhicce ayının 9. ve 10. günlerinde Mekke'de Arafat ve Kabe'yi ziyaret etmek suretiyle yapılır. Bu ko¬nuda Allah şöyle buyurur: "...Hacca gitme olanağına kavuşanların o evi (Kabe) haccetmesi, Allah'ın insanlar üzerinde bir hakkıdır..." (3/Âl-i İmrân suresi, 97), "Allah için hac ve um¬reyi yerine getirin..." (2/Bakara suresi, 196)
Haccın farzları şunlardır:
1. Arafat'ta bir süre durmak.
2. Kabe'yi tavaf etmek.
3. İhrama girmek. Bunlardan birisi olmazsa hac yapılmış sayılmaz.
Hac Kimlere Farzdır?
-Müslüman,
-Akıllı (akıl sağlığı yerinde),
-Ergenlik çağına girmiş,
-Sağlıklı ve parasal olanağı yerinde kimseler hacca gitmekle yükümlü olurlar.
Hac Nasıl Yapılır?
Hacca gitmeye karar veren insan, yola çıkmadan önce, varsa borçlarını öder, hak sahipleri ile helalleşir. Yolculukta ve hac ibadeti boyunca başkalarını incitecek kötü söz ve davranışlardan sakınır. ihrama girme yerine (Mikat yeri) gelindiğinde ihrama girilir. Mekke'ye varılınca gusül yapılır veya abdest alınır. Sonra Harem'e gidilerek Kabe'nin etrafında tavaf yapılır. Ardından iki rekat tavaf namazı kılınır. Sonra Safa ve Merve arasında usulüne uygun olarak say yapılır. Arifeden bir gün önce Arafat'a çıkılır. Arife günü güneş batıncaya kadar Arafat'ta kalınır. Burada cemaatle birlikte öğle ile ikindi namazları aynı anda kılınır. Öğleden sonra vakfe yapılır. Güneş battıktan sonra akşam namazı kılınmadan MüzdeIife'ye hareket edilir. Müzdelife'de akşam ve yatsı namazları, cemaatle yatsı vaktin, de birlikte kılınır. Bayram sabahı, sabah namazı erken kılınarak, "Müzdelife vakfesi'' yapılır. Hava aydınlandıktan sonra Mina'ya hareket edilir. Bayramın birinci günü Mina'da sırasıyla; Akabe cemresine taş atılır, saçlar tıraş edilerek ihramdan çıkılır. Mekke'ye gidilerek farz olan tavaf yapılır. Bayramın ikinci günü sırasıyla; küçük, orta ve Akabe cemrelerine taş atılır. Bayramın birinci günü farz olan tavafı yapamamış olanlar bayramın ikinci gününde yaparlar. Bayramın üçüncü günü yine küçük, orta ve Akabe cemrelerine taş atılır. Mina'dan Mekke'ye dönülünce veda tavafı yapılarak hac ibadeti tamamlanmış olur.
Hac ile İlgili Kavramlar (İhram, Tavaf, Sa'y, Vakfe)
a. İhram: ihram, erkekler için, vücudun belden itibaren alt kısmına sarılan uzunca bir peştamal ve sırta alınan büyükçe bir havludan ibarettir. Kadınların ihramı, uzunca bir entaridir.
Hac için ihrama giren kimsenin bazı işleri yapması yasaktır. Örneğin; ihramlı kimse için avlanmak, tıraş olmak, otları koparmak, tırnak kesmek, cinsi yakınlıkta bulunmak ve kavga etmek gibi işler yasaktır.
b. Tavaf: Tavaf; bir şeyin etrafında dolaşmak, dönmek gibi anlamlara gelir. Belli dualar okunmak ve usulüne uygun olarak Kabe etrafında yedi kez dönmektir.her dönüşe şavt denir Kurban Bayramının ilk üç gününde Kabe'yi tavaf etmek farzdır.
c. Sa'y: Sa'y; koşmak, çaba göstermek gibi anlamlara gelir. Hac ile ilgili bir terim olarak anlamı şudur: Kabe'nin doğu tarafında bulunan Safa ve Merve adlı iki tepe arasında, yedi defa gidip gelmektir.
d. Vakfe: Vakfe, durmak anlamına gelir. Hacda Arafat ve Müzdelife denilen yerlerde belirli zamanlarda bir süre kalmaktır. ihrama girmek, vakfe yapmak ve Kabe'yi tavaf etmek, haccınfarzlarıdır.
Kabe: Kabe; Mekke'de ''Mescid-i Haram'' denilen caminin ortasında, yaklaşık 13 m. yüksekliğinde, 12 m eninde ve 11 m genişliğinde taştan yapılmış dört köşe bir binadır. Kabe, Hz. İbrahim ve oğlu Hz. İsmail tarafından, Allah'a ibadet olunmak üzere yeryüzünde ilk yapılan binadır. Haccın sebebi ve namazlarda kıble olarak yöneldiğimiz bu binanın üzeri, her sene hac mevsiminde yenilenen siyah bir örtü ile örtülür. Kabe, İslam’ dünyasının merkezi ve tevhit inancının bir sembolüdür. Bu sembol, bütün Müslüman’ların bir tek Allah'a ibadet ettiklerini ifade eder. Dünyanın her yerinde Müslümanların namaz kılarken Kabe'ye dönmeleri, onların yön birliğini de sağlar. Yön birliğine sahip olanlar, daha kolay anlaşır ve kaynaşırlar.
Umre :Umre, hac ibadeti yaparken ziyaret edilen yerleri ziyaret etmektir. Belirli bir zamanı yoktur. Tavaf etmek, Sa’y yapmak ve tıraş olmaktan ibarettir.
Umre yapmak sünnettir. Arefe ve onu izleyen Kurban Bayramı'nın dört gününün dışında her zaman umre yapılabilir. Umre yapmak isteyen kimse, ihrama girilmesi gereken yerde umre yapmaya niyet ederek ihrama girer. Mekke'ye varınca Kabe'nin etrafında umre tavafını yapar. Tavaf bitince iki rekat "tavaf namazı'' kılar. Daha sonra Safa ile Merve arasında umrenin sayını yapar. Sa’y bitirince tıraş olur ve ihramdan çıkar.
Haccın Anlamı:Hac, İslam’ın evrenselliğini, birlik ve beraberliğini, ırk, renk, cinsiyet, dil, ülke ve kültür ayrımı yapmadan
müminlerin kardeşlik ve eşitliğinin temsil edildiği bir ibadettir. Hac, dünya Müslümanlarının kaynaşmasını, birbirlerini ve değişik kültürleri tanımalarını sağlar. İslami bilinçlenmeye, imanın aksiyona geçirilmesine, manevi kirlerden arınmaya, gönlü bütün safiyeti ile Allah’a açmaya vesile olur.

Hint Dinlerinde Hac:
Hac günahlardan arınma ve kurtuluşa ermenin en uygun yolu olarak görülür.
Hindular, Tanrı Şiva’nın kutsal kenti Benares’e hac için giderler.
Budistler de başta Bodhi Gaya olmak üzere Buda’nın hayatının geçtiği yerleri ziyaret ederek haclarını yapalar.
Hac İbadetinin Fonksiyonları
Hac her şeyden önce bir ibadettir. İnsanı eğiten, siyasi ve sosyal ilişkilere yol açan bir ibadettir.
Aynı dine inanan insanların birbirleriyle tanışma, görüşme ve kaynaşmalarına neden olur.
Dinlerde Sadaka İbadeti
Sadaka ne demektir?Muhtaç durumda bulunanlara karşılık beklemeden Allah rızası için yardımda bulunmak demektir.Bütün dinlerde;Sadaka önemli bir ibadet olarak kabul edilir. Sadaka teşvik edilir. Günahları örtücü olarak kabul edilir. Sadakanın gösterişten uzak yapılması istenir.
Dinlerde Kurban İbadeti
Dinlerde Kurban
Kurban ibadeti dinlerin tarihi kadar eskidir. Tarih boyunca insanlar inandıkları yüce varlıklara çeşitli kurbanlar sunmuşlardır. İnsanların, tahıl, hayvan ve hatta insan kurban ettikleri olmuştur.
İslamda Kurban
İslam’da kurbanın belirli kuralları vardır. Kurban, Allah’a şükranın bir ifadesidir. Kurban kesildikten sonra derisi yüzülür. Kurban hisseli ise hisseler paylaştırılır. Kurban kesen kişi kurban etinin bir kısmını ailesi ile yiyebileceği gibi, isterse hepsini yoksullara ya da hayır kurumlarına dağıtabilir.Yüce Allah'ın hiçbir şekilde insanların ibadetlerine veya kesecekleri kurbanlara ihtiyacı "yoktur. Bu konuda Allah şöyle buyurur:
"Öyleyse Rabb'in için namaz kıl, kurban kes." (108/Kevser suresi, 2) "Elbette kurbanların ne etleri, ne de kanları Allah'a ulaşır. Fakat sizin takvanız (Allah'ın buyruklarını içtenlikle yapmanız) ona ulaşır." (22/Hac suresi, 37)
Vacip Kurban : Mali durum itibariyle belli bir maddi imkana sahip olan insanların dini bir vecibe olarak Kurban Bayramında kesmeleri gereken kurbanlardır.
Adak Kurbanı : Dinen mübah bir şarta bağlı olarak kesilen kurbanlardır. "Şu işim gerçekleşirse bir kurban kesmek üzerime vacip olsun" diye adanıp, yani Allah'a söz verilip, o iş gerçekleşince kesilen kurbandır. Bu kurbanın kesme zamanı şartın gerçekleştiği zaman başlar. Dini hükmü vaciptir. Kesilmemesi manevi sorumluluk sebebidir.
Şükür Kurbanı : Sadaka niyetiyle herhangi bir mecburiyet olmaksızın kesilen kurbanlardır. Ev, araba vb. mal edinen kişiler tarafından kesilebileceği gibi kazadan beladan muhafaza olmak amacıyla da kesilebilir. Vefat etmiş din büyükleri ve aile fertleri için kesilen kurbanlarda nafile kabul edilir.
Akika Kurbanı : Yeni doğan kız ve erkek çocuklar için şükür amacıyla kesilen kurbana, "akika kurbanı" adı verilir. Akika kurbanı kesmek sünnettir.
Aşağıdaki şartları taşıyan kimselerin kurban kesmesi vaciptir:
1) Müslüman olmak,
2) Akıllı olmak,
3) Erginlik çağına gelmiş olmak,
4) Hür olmak,
5) Mukim olmak (Yani misafir olmamak),
6) Nisab miktarı mal veya paraya sahip olmak. (Kurban nisabında mal ve paranın üzerinden bir senenin geçmesi şart değildir.)
Kurban kesiminin vakti, kurban bayramının birinci, ikinci ve üçüncü günüdür. Üçüncü günün akşamından sonra kurban kesilmez.
Hangi Hayvanlar Kurban Edilir
Hayvanlardan sadece koyun, keçi, sığır,manda ve deve kurban edilir. Bunlardan koyun ile keçi bir yaşını, sığır ve manda iki yaşını, deve beş yaşını bitirmiş olmalıdır. Ancak, koyun altı ayını tamamladığı halde bir yaşını doldurmuş gibi gösterişli olursa kurban edilebilir. Keçi için böyle bir durum yoktur, bir yaşını doldurması şarttır.Koyun ve keçi bir kişi için kurban olur. Sığır, manda ve deve birden yedi kişiye kadar ortaklaşa kurban edilebilir.
Yahudilikte Kurban
Yahudilikte iki tür kurban vardı .Yakma kurban ve takdimeler Mabedin yıkılmasından sonra Kurban ibadeti askıya alınmıştır. Günümüzde Yahudiler, günahlardan arınmak için horoz veya tavuk kurban eder, etlerini fakirlere dağıtırlar.
Hıristiyanlıkta Kurban
Hz. İsa çarmıhta bütün insanlığın günahları için kendisini kurban etmiştir. Ekmek şarap ayini bu kurbanı temsil eder. Dolayısıyla kurban kesmeye gerek kalmamıştır.
Hint Dinlerinde Kurban
Kurban, kişinin tanrılarla iyi geçinmesini sağlar. Kurban karşılığında tanrılar insanlara cömertçe davranırlar. Kurban, tanrıların hayat kaynağıdır.
Budizmde de Budanın heykellerine çeşitli takdimeler sunulur.