Kurban İbadeti

2. KURBAN İBADETİ * Kurban kelimesi, dinin bir buyruğunu ya da bir adağı yerine getirmek için kesilen hayvan anlamına gelir. Dinî bir terim olarak Allah'a yakınlaşmak, onun rızasın) ka¬zanmak için belli nitelikte bir hayvan kesmek demektir. Kesilmek için hazırlanan hayvana da "kurbanlık" denir. Kurban; deve, sığır, koyun, keçi gibi hayvanlardan kesilir.

Bu hayvanların kurban edilebilmeleri için şu özellikleri taşımaları gerekir:

a. Deve beş yaşım doldurmuş olmalıdır. b. Büyük baş hayvanlar iki yaşım doldurmuş olmalıdır. c. Küçük baş hayvanların da bir yaşım doldurmuş olmaları gerekir. Bir yaşım dol¬durmadığı halde annesinin büyüklüğüne ulaşan, gösterişli kuzu ve oğlaklar kurban edilebilir. Bir koyun veya keçiyi ancak bir kişi kurban edebilir. Fakat büyükbaş hayvanlar ile deve yedi kişiye kadar ortaklaşa kurban edilebilir.

2.1. Dinlerde Kurban: Bütün ilahi dinlerde kurban ibadeti vardır. Tevrat'ta kurbandan sıkça bahsedilir. Burada neyin, ne zaman ve nasıl kurban edileceği; kurbanın etinden diğer kısımlarına kadar ne işlemlere tabi tutulacağı ayrıntılı bir şekilde anlatılmıştır. '

Hristiyanlıkta Hz. İsa'nın insanlık için kendisini kurban etmesi fikri vardır. Onlara göre İsa son kurbandır. Hz. İsa ile ilgili Yuhanna İncili'nde şöyle denilir: "İşte, dünyanın günahım ortadan kaldıran Tanrı kuzusu!"1 Son ilahî din olan İslam dininde de kurban ibadeti vardır. Kuranıkerim'de şöyle buyurulur: "Biz her ümmet için, Allah'ın kendilerine rızk olarak verdiği kurbanlık hayvanla¬rın üzerlerine onun adım anarak kurban kesmeyi meşru kıldık..."

2 2.2. Hz. ibrahim ve Kurban: Dinimizdeki şekliyle kurban ibadetinin tarihi, Hz. İbrahim'e dayanır. Bu konu, Kuranıkerim'de saffat suresinin 100 ile 111.ci ayetleri arasında açıklığa kavuşturulmuştur. Bu ayetlerde anlatılanların özeti şöyledir: Hz. İbrahim, bir oğlu olursa Allah yolunda kurban edeceğine söz vermişti. Ara¬dan uzun zaman geçtikten sonra oğulları olmuş ama o, verdiği sözü unutmuştu. Rü-yasında, kendisini oğlunu kurban ediyor görünce, adağım hatırlamıştır. Konuyu oğlu İsmail'e açtı, oğlu büyük bir teslimiyet gösterdi. Bunun üzerine verdiği sözü yeri¬ne getirmek üzere onu kesmeyi denedi. Ancak Yüce Allah tarafından engellendi. Kendisine Cebrail vasıtasıyla insan yerine koyunun kurban edileceği bildirildi. Hz. İsmail'in yerine bir koyunun kurban edilmesinin emredilmiş olması, insanlık tarihi için çok önemli bir olaydır. Allah, insanları Hz. İbrahim aracılığı ile insan kur¬ban etmekten korumuş olmasaydı, bugün belki de "insan kurban etmek" gibi kor¬kunç bir gelenek devam edecekti.

2.3. Kurban Nasıl Kesilir? Kurban kesme günleri, bayram namazı kılınan yerlerde namazdan sonra olmak üzere bayramın ilk üç günüdür. Arefe günü veya bayramın ilk üç gününden sonra kurban kesmek dinen mümkün değildir. Kurbanlık hayvan, kesileceği yere incitilmeden getirilmelidir. Keserken yönü kıb-leye döndürülmeli, "Bismillah! Allahü Ekber" diyerek eziyet etmeden kesilmelidir. Kurbanda esas olan, Allah için malından özveride bulunmaktır. Çünkü kurbanın eti ve kanı Allah'a ulaşmaz. Allah'a ulaşan insanların takvasıdır. 3 Kurban eti genel olarak üçe ayrılır: Üçte biri eve bırakılır; üçte biri eş, dost ve ak-rabalara ikram edilir; geri kalan üçte biri ise yoksullara verilir. Ailesi kalabalık olan¬lar, kurban etini hiç dağıtmayabilirler. Kurban etine muhtaç olmayanlar ise, hepsini dağıtabilirler.

2.4. Kurban, Allah'a Yakınlaşmanın Bir Aracıdır: İbadet, insanın Allah'a yakınlaşmasını sağlar. Yaptığı ibadetler ile insan, Allah'ın rızasını, hoşnutluğunu kazanmaya çalışır. İYuhanna, 1/29 2 22. Hac, 34-35 3 22. Hac, 37. Kurban da insanın Allah'a yakınlık sağlamak üzere yaptığı bir ibadettir. İnsan bu dinî görevi yerine getirmekle, Hz. İbrahim gibi Allah'a ve onun emirlerine olan bağ¬lılığım göstermiş olur. 2.5. Kurban, insanlar Arasında Dayanışmayı Sağlar İslam'ın en önemli sosyal yardımlaşma ve dayanışma vasıtalarından birisi de kurbandır. Her gün yeryüzünde binlerce hayvan kesilir. Kesilen bu hayvanlardan çoğunlukla parası olan kimseler yararlanır. Oysa kurban bayramında, bir dinî göre¬vi yerine getirmek niyetiyle kesilen kurbanlardan, daha çok yoksullar ve hayır ku¬rumları yararlanır. Kurban toplumsal dayanışmayı yeniler. İnsanlar arasındaki birlikteliği pekiştirir. Sosyal sınıflar arasındaki sevgi ve saygı bağlarının güçlenmesine yol açar. İnsan¬lar arasında paylaşma ve özveri duygularım geliştirir. Ayrıca kurban, önemli bir ge¬çim kaynağı olan hayvancılığı teşvik eder.


2.KURBAN İBADETİ "Şimdi sen Rabbine kulluk et ve kurban kes." (Kevser 2) 2.1 Dinlerde Kurban "Biz, her ümmete -(Kurban kesmeye uygun) hayvan cinsinden kendilerine rızık olarak verdiklerimiz üzerine Allah'ın adını ansınlar diye- kurban kesmeyi gerekli kıldık. İmdi, İlâhınız, bir tek İlah'tır. Öyle ise, O'na teslim olun. (Ey Muhammed!) O ihlâslı ve mütevazi insanları müjdele!" (Hacc 34) "Onlara, Adem'in iki oğlunun haberini gerçek olarak anlat: Hani birer kurban takdim etmişlerdi de birisinden kabul edilmiş, diğerinden ise kabul edilmemişti. (Kurbanı kabul edilmeyen kardeş, kıskançlık yüzünden), "Andolsun seni öldüreceğim" dedi. Diğeri de "Allah ancak takvâ sahiplerinden kabul eder" dedi (ve ekledi "Andolsun ki sen, öldürmek için bana elini uzatsan (bile) ben sana, öldürmek için el uzatacak değilim. Ben, âlemlerin Rabbi olan Allah'tan korkarım"(Maide 27-28)

2.2 Hz. İbrahim ve Kurban "O : "Rabbim! Bana sâlihlerden olacak bir evlat ver", dedi. İşte o zaman biz onu uslu bir oğul ile müjdeledik. Babasıyla beraber yürüyüp gezecek çağa erişince: Yavrucuğum! Rüyada seni boğazladığımı görüyorum; bir düşün, ne dersin? dedi. O da cevaben: Babacığım! Emrolunduğun şeyi yap. İnş beni sabredenlerden bulursun, dedi. Her ikisi de teslim olup, onu alnı üzerine yatırınca: Biz ona: " Ey İbrahim!" diye seslendik. Rüyayı gerçekleştirdin.Biz iyileri böyle mükâfatlandırırız. Bu, gerçekten, çok açık bir imtihandır. Biz, oğluna bedel ona büyük bir kurban verdik. Geriden gelecekler arasında ona (iyi birnam) bıraktık: İbrahim'e selam! dedik. Biz iyileri böyle mükâfatlandırırız." (Saffat 100-110)

2.3 Kurban Nasıl Kesilir? "Biz, büyük baş hayvanları da sizin için Allah'ın (dininin) işaretlerinden (kurban) kıldık. Onlarda sizin için hayır vardır. Şu halde onlar, ayakları üzerine dururken üzerlerine Allah'ın ismini anınız (ve kurban ediniz). Yan üstü yere düştüklerinde ise, artık (canı çıktığında) onlardan hem kendiniz yeyin, hem de ihtiyacını gizleyen-gizlemeyen fakirlere yedirin. İşte bu hayvanları biz, şükredesiniz diye sizin istifadenize verdik." (Hacc 36)

2.4 Kurban Allah'a Yaklaşmanın Bir Aracıdır "Onların ne etleri ne de kanları Allah'a ulaşır; fakat O'na sadece sizin takvânız ulaşır. Sizi hidayete erdirdiğinden dolayı Allah'ı büyük tanıyasınız diye O, bu hayvanları böylece sizin istifadenize verdi. (Ey Muhammed!) Güzel davrananları müjdele!" (Hacc 37) "Şimdi sen Rabbine kulluk et ve kurban kes." (Kevser 2)

2.5 Kurban, İnsanlar Arasında Dayanışmayı Sağlar "Ta ki kendilerine ait bir takım yararları yakînen görmeleri, Allah'ın kendilerine rızık olarak verdiği kurbanlık hayvanlar üzerine belli günler de Allah'ın ismini insanlar. Artık ondan hem kendiniz yeyin, hem de yoksula, fakire yedirin." (Hacc 28)

2.5. Kurban, İnsanlar Arasında Dayanışmayı Sağlar İslam'ın en önemli sosyal yardımlaşma ve dayanışma vasıtalarından birisi de kurbandır. Her gün yeryüzünde binlerce hayvan kesilir. Kesilen bu hayvanlardan çoğunlukla parası olan kimseler yararlanır. Oysa kurban bayramında, bir dini görevi yerine getirmek niyetiyle kesilen kurbanlardan, daha çok yoksullar ve hayır kurumları yararlanır. Kurban toplumsal dayanışmayı yeniler. insanlar arasındaki birlikteliği pekiştirir. Sosyal sınıflar arasındaki sevgi ve saygı bağlarının güçlenmesine yol açar. insanlar arasında paylaşma ve özveri duygularını geliştirir. Ayrıca kurban, önemli bir geçim kaynağı olan hayvancılığı teşvik eder.