İSLAM DÜŞÜNCESİNDE TASAVVUFİ YORUMLAR

İSLAM DÜŞÜNCESİNDE TASAVVUFİ YORUMLAR

İSLAMDA YAŞAYIŞ FARKLILIKLARINA BAĞLI OLUŞUMLAR(TASAVVUF VE TARİKATLAR)
Tasavvuf:Kur’an ve hadislerde yeralan;insanın ruhi yönüne ve gönül terbiyesine yönelik kuralların değişik yorumlarından oluşan bir ahlak ve düşünce sistemidir.
Yada;Güzel ve iyi bütün huylara sahip olmak,çirkin ve kötü huyların hepsinden uzaklaşmaktır.Kısaca tasavvuf ahlaktır gönül eğitimidir.Tasavvufun amacı olgun mü’min (insan)yetiştirmektir.
Tasavvufun içinde genelde öne çıkan isimlerle bunların insan eğitiminde uyguladıkları yol ve yöntemelere bağlı olarak tarikatlar oluşmuştur. TARİKATLAR
Tarikat:Tasavvuf düşüncesini değişik yöntem ve tekniklerle insanlara aktaran kurumlar ve insan topluluklarıdır.Allaha ulaşma yollarıdır.
Tasavvufçulara göre Allah’a ulaşan yollar sayısızdır,yıldızların sayısıncadır.Tasavvufla ilgili bazı kavramlar;
Şeyh:Dini ve ahlaki bakımdan mükemmel olması gereken olgun mümin olmada yardım eden tarikatın yöneticisi sayılan kişi.Ermiş.
Zikir:Olgun mü’min olmada kullanılan yöntemlerden,Allahı sesli yada sessiz ayakta yada oturarak anmak
Derviş:Tarikata mensup kişi. Tekke:tarikatın törenlerinin yapıldığı yer.Edebiyatta meyhane olarakta geçer.(Dergah)

-Tarikatlar hicri 6.y.y.dan(M.S.13.Y.Y.)itibaren ortaya çıkmıştır.Başlangıçta insan eğitiminde yararlı olmuş Mevlana, Yunus Emre Hacı Bektaş Veli bu gelenekle yetişip insanlığa faydalı olmuşlardır.Ayrıca Orta Asyadan gelen dervişler(Horasan Erenleri)Anadolunun fethinde en önemli unsur olmuştur.Buna ek olarak Ahi teşkilatı ve yeniçeri ocağı da tarikatlara dayalı kurumlardı ve Osmanlı devletinin ilk yıllarında çok etkili ve faydalı olmuşlardır.
Ancak Osmanlının son zamanlarında Tarikatlar bozulmaya başlamış,islama ve topluma zarar vermeye başlamıştır.Bu nedenle Cumhuriyet yönetimi tarafından yasaklanmıştır.Buna rağmen gizli olarak faaliyetlerini sürdürmüşlerdir.Böyle olunca ilmi ve idari yönden denetlenmeleri mümkün olmadığından daha da zararlı olmuşlardır.Maddi manevi kazanç peşindeki birçok kimse de ben şeyhim diye ortaya çıkmış tasavvuf ve tarikatı istismar ederek saf iyiniyetli müminleri kandırmış,yoldan çıkarmış ,yanlış bilgiler vererek dine ve dindara zarar vermişlerdir.

Tasavvuf konusunda Dikkat edilmesi gereken konular:

Bir mü’minin Allah rızasına uygun bir hayat yaşayıp cennetlik olabilmesi için bir tarikata girmesi gerekli değildir.Dinini,bilenlerden sorarak dinleyerek okuyarak öğrenebilir.Daha kolay olsun diyerek bir tarikata girmek isteyenler,yanlış bir rehberi seçtiklerinde Dimyata pirince giderken evdeki bulgurdan olma tehlikesini unutmamalıdır.
Herkesin bilebileceği ve buna göre karşısındakini değerlendirebileceği özellikler şunlardır;doğru bir İslam inancı,eksiksiz ibadet ve güzel ahlaktır.
Bunlara sahip olmayan kimse havada uçsa karşısındakinin içinden geçenleri bilse bile,şeyh(kurtarıcı) olmak bir yana,mümin olup olmadığı bile şüphelidir.Böyleleri günümüzde çok olduğundan herkesin dikkatli olması gerekir.
Burada anlatılan tarikatlar islama aykırı olmayan,topluma faydalı,Mevlanalar Yunuslar yetiştirerek insanlığa hizmet edenlerdir.
ek bazı tasavvufi ekoller

Yeseviye:Kurc:Ahmed Yesevi Türkistanın Yesi şehrinde doğmuştur.Yeseviye tarikatının Türklerin islama girişlerinde katkıları vardır.Orta Asya Azerbeycan ve Anadoluda yayılmıştır.Anadolunun fethinde de önemli etkileri olmuştur..
Bektaşiye:Kurucusu:Hacı Bektaş-ı Veli.Horasanlıdır,Tarikatı ondan uzun zaman sonra ortaya çıkmış,dolayısıyla onun fikir leri dışında da esasları olmuştur.Zamanla hrıstiyanlık Batınilik karışımı bir akım olmuştur.Anadolu ve Rumelide yaygındır.

Mevleviye:Kurc:Mevlana Celaleddin Rumi.Belh(Türkistan)de doğup konyada vefat etmiştir.Mesnevi Fih’i ma fih gibi eserleri asırlardır sadece Müslümanların değil bütün insanlığın okuduğu eserlerdir.Tarikatın merkezi Konyadır.Genelde kültürlü çevre
lerde sanatçılar şairler arasında yayılmıştır.Mevlevilikte zikir ayakta dönerek ve müzik eşliğinde yapılır.Dünyaca ünlü sema ayini her yıl aralık ayında Konyada anma törenlerinde tekrar edilmektedir.

Genel Kültür bilgisi BAZI TARİKATLAR
(Anadolu ve Avrupa da yaygın olan) SINAVDA ÇIKMAYACAKTIR

Kadiriye:Kurc:Abdulkadir Geylani.Bağdat civarında yaşadı.İslam dünyasının en tanınmışlarındandır,ünlü eserleri vardır.Kendisi Şia ya karşı tavır aldığı halde zamanla Kadiriye Şiilikten fikirler almıştır.En yaygın tarikatlardandır.Endonezya dan Fasa kadar her yerde üyesi vardır.Zikir seslidir.Oturarak ayakta sallanarak zikir yaparlar.

Nakşibendiye:Kurc:Bahauddin Nakşibend Buhara civarında yaşadı.Ondan çok önce vefat eden bir ermiş tarafından yetiştirildiği kabul edilir.Daha çok Anadoluda yaygındır.Zikir sessiz ve oturarak yapılır.

Rıfaiye:Kurc:Ahmed Rıfai Basra da doğmuştur.Ortadoğu Anadolu ve Rumelide yaygındır.Dikkat çekici yönü mensuplarının;
vücutlarına şiş sokmak ateşle oynamak gibi kerametle ilgili davranışlarıdır.İlk dönemlerinde bunlar yoktu,tasavvufçuların çoğu bunları gösteri olarak kabul edip ilgi duymaz.Rumeli de Bektaşilikle karışmıştır.

KAYNAKLAR:Prf.Dr.Mustafa Kara’Tasavvuf ve Tarikatlar tarihi’ Doç Dr.Saim Kılavuz’İslam Akaidi ve Kelam’a Giriş’
Prf.Dr. Hayrettin Karaman:’Tasavvufla ilgili makalesi Eğitim Bilim dergisi’