Böğürtlen Ve Yararları..reçeli

BÖĞÜRTLEN; FAYDALARI VE REÇELİ


Latincesi : Rubus Fruticosus



Halk dilinde kullanılan isimleriyle tanımaya başlayalım bu güzel bitkiyi. Diken Çileği, Dikendudu, Dikendutu olarak isimlendirilmiştir bulunduğu yörelerde.

Çok yakından tanıdığımız bir aileden kendisi. Bir çok bayanın kayıtsız kalamadığı bir bitkiyle aynı aileden, tahmin ettiniz sanırım; Gülgiller Familyasından.

Anayurdu Kuzey Yarıküre ve ılıman ilklim bölgelerinde yayılır. Bu bilgiden yola çıkarak hepiniz ülkemizde yayılışı olduğunu çıkarmışsınızdır.

Bu güzel ve şirin bitkiyle nerelerde karşılaşabiliriz? Bu bitkinin 17 türüne Ülkemizde rastlanmaktadır. Ülkemizdeki orman ve fidanlıklarda, yol, bahçe ve hendek kenarlarında sıkça karşılaşabilirsiniz. Böğürtlen türlerini görünce kolayca tanıyabilirsiniz. Böğürtlen türleri 1-3m. boylanabilirken, kimi türleri sarmaşık şeklinde, kimileride yerde sürünerek yetişir.

R. Fruticosus 3m. boylanabilir. İki yıllık dikenli gövdeleri, kenarları dişli 3-5 yaprakçıktan oluşan ve kışın dökülmeyen yaprakları, yaz aylarında tek tek ya da salkım halinde açan pembe ve beyaz çiçekleri vardır. Böğürtlenlerde çiçeklenme Mayıs ayında başlayıp Ağustos ayına kadar devam etmektedir. Bu nedenle meyve kurulları değişik zamanda olgunlaşır, peyzaj açısından hoş bir görünüm oluşur.

Yaz sonu veya sonbahar başında bu çiçekler kırmızımsı kara renkli, üzeri çok ince tüylü, duta benzeyen, resimlerdeki görünümü alır, meyvelere dönüşür.

Uyumlu bir bitkidir, kapris yapmaz toprak seçiminde her yerde ve her toprakta yetişir. Böğürtlen, neslini bir çok yolla devam ettirebilir; seyrek olarak döktüğü tohumlarıyla; daha çok yere değen dallarının köklenmesiyle veya köklerinin yeniden filizlenmesiyle ürer.

Çok dikenli bir yapısı olduğu için, malüm gülgillerden, peyzaj uygulamalarında park ve bahçelerde doğal çit olarak kullanımı yaygındır.

Meyvelerinin kimyasal bileşiminde sabit ve uçucu yağ, meyve şekeri, organik asitler, sitrik asit, C vitamini, pektin ve demir; yapraklarında tanen ve organik asitler bulunur.

Bu şirin bitki gereken şekilde kullanıldığında vücudumuza bir çok fayda sağlar. Kısaca bunlardan da bahsetmek istiyorum.

Genelde yaprak ve meyveleri kullanılır rahatsızlıklarda, zaman zaman kökünden de faydalanılmaktadır.

• Çayını günde bir kaç kez içebilirsiniz.
  
• Bademcik, ağız, dil, diş eti iltihaplarında çayı yapılıp gargara şeklinde kullanılır.
  
• İdrar söktürücüdür.
  
• Yüksek tansiyonu düşürür.
  
• Gözlerdeki zafiyeti giderir.
  
• Mesane taşlarının düşmesine yardımcı olur.
  
• Kadınlarda görülen beyaz akıntıyı giderir, kadınların regl günlerinde kan gelişini azaltır.
  
• Haricen kullanıldığında ağrıları dindirir.
  
• Yanıkları iyileştirir.Hemoroite iyi gelir. Bu etkileri sağlayabilmeniz için körpe yapraklarla yara lapası hazırlayıp, şikayet edilen yere uygulayabilirsiniz.
  
• Kökü kaynatılıp suyu içilirse kandaki şeker miktarını düşürür.
  
• Yaşlılıktan kaynaklanan hafıza kayıplarını önler.
  
• Meyvelerin suyu sıkılarak içilirse ishallerde faydalı olur. suyunu hemen tüketmek gereklidir, beklerse sirkeleşir.
  
• Ayak yorgunluklarınızı gidermek için 100gr böğürtlen kökünü 1lt suda kaynatıp ılıyıncaya kadar ayak banyosu olarak kullanabilirsiniz.
  
• Böğürtlen cildi gerer ve canlıklık verir. bu etkiyi cildinizde yaratmak için, bir bez torba içersine bitkinin körpe yapraklarından ve genç sürgünlerinden oluşan karışımı koyup, banyoda sıcak su akışını sağlayan musluğun altına yerleştirip, suyu açarak bu suyla banyo yapabilirsiniz.
  

BÖĞÜRTLEN REÇELİ

Çocukların ve büyüklerin zevkle tüketeceği bir yicek olabileceğini düşündüğüm için reçelinin yapılışınıda paylaşmak istiyorum.

Seneler önce Zonguldak'ın Ereğli İlçesi'nin Ormanlı Köyün'de yaşayan amcamı ziyarete gittiğimizde böğürtlenleri kendim toplayıp anneme reçel yaptırmıştım. Reçeli çok güzel oluyor yapmanızı tavsiye ederim.

Böğürtlen reçeli için gerekenler :

• 1kg böğürtlen
  
• 750gr toz şeker
  
• 2-3 damla limon suyu.
  

Yapılışı :

Böğürtlenler bol suyla yıkanıp suyu süzülünceye kadar süzgeçte bekletilir. Süzme işleminden sonra bir tencereye konulur, üzerine şeker ilave edilir. Bir gece bu şekilde bekletilir. Ertesi gün kısık ateşte karıştırmadan pişirilir. Üzeri köpüklendikçe tahta kaşıkla temizlenir. Ateşten indirildikten sonra iki üç damla limon suyu eklenir. Ilıyıncaya kadar bekletip, ılık halde kavanozlara konulur. Soğuduktan sonra kavanozların kapakları kapatılır ve serin bir yerde bekletilir.
Afiyet Olsun...

Böğürtlen Faydaları


Organik asitler, vitaminler ve mineraller açısından zengindir. Böğürtlene siyah ve mor renkleri veren madde antioksidan niteliğe sahiptir. Bağışıklık sistemini güçlendirici etkisiyle kansere yönelik koruma sağlar.Hafızayı güçlendirir.Yaşlılıktan kaynaklanan hafıza sorunlarının giderilmesinde etkisinin bulunduğu belirtiliyor.Ağız yaralarında kullanılabilir.Ağız, diş eti ve bademcik iltihaplarında yararlıdır.Taze böğürtlen suyu ishalde yarar sağlar.Mesane taşlarının düşmesine yardımcı etkisi böğürtlen yararları arasındadır.Kataraktı önler.Ses Kısıklığı Bitkisel Tedavi – Ses Kısılmasına Ne İyi Gelir?Böğürtlen suyu ses kısıklığına karşı kullanılabilir. Ilık taze böğürtlen suyu gargaradan sonra küçük yudumlarla yutulur.Alman Sağlık Bakanlığının bitkisel preparatların hazırlanması ve ruhsatlandırılmasından sorumlu E Komisyonu böğürtlen yaprağının ağız ve boğaz mukozası hastalıklarında gargara olarak kullanılabileceğini belirtmiştir.Günlük tavsiye edilen miktar bir kasedir.1 kahve kaşığı dolusu böğürtlen yaprağının üzerine bir fincan kaynar su döküldükten sonra 15 dakika demlenir ve süzülür. Gün içerisinde birkaç defa gargara yapılır. Gargara için hazırlanan çay tatlandırılmaz.
Böğürtlenin Faydaları
GOPÜ BAHÇE BİTKİLERİ BÖLÜMÜ BAŞKANI PROF. DR. GERÇEKCİOĞLU: -''BÖĞÜRTLEN, TOHUMUNDAKİ DOYMAMIŞ YAĞ ASİTLERİ YÖNÜYLE ŞİFA KAYNAĞIDIR'' -''BÖĞÜRTLEN, A VE C VİTAMİNİ GİBİ ANTİKANSEROJEN MADDELER YANINDA YÜKSEK ORANDA ANTİOKSİDANT KAPASİTESİNE SAHİPTİR'' Gaziosmanpaşa Üniversitesi (GOPÜ) Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü Başkanı Prof. Dr. Resul Gerçekcioğlu, böğürtlenin kalp damar hastalıkları, gırtlak ve bağırsak kanseri, diyabet gibi birçok rahatsızlığa karşı şifa kaynağı olduğunu bildirdi.
Prof. Dr. Gerçekcioğlu, AA muhabirine yaptığı açıklamada, böğürtlenin tedavi edici özelliklerinin yıllardır bilindiğini söyledi.
Böğürtlenin, bolca B grubu vitaminleri içerdiğinden gelişim çağındaki çocuklar ile ileri yaşlardaki insanların sağlığı açısından oldukça faydalı olduğunu belirten Prof. Dr. Gerçekcioğlu, şöyle devam etti:
''Böğürtlen, A ve C vitamini gibi kanser önleyici (antikanserojen) maddeler yanında yüksek oranda antioksidant kapasitesine sahiptir. Antioksidant seviyesi serbest oksijen radikallerini absorbe etme yeteneğinin bir ölçüsüdür. Diğer yiyeceklerle karşılaştırıldıklarında özellikle siyah ahududu ve böğürtlenler oldukça yüksek oranda oksijen radikal emilim (ORAC) değerine sahiptir. Ayrıca antisiyonince en zengin yiyecekler arasındadırlar.''
Böğürtlende, kanseri engelleyen bir madde olan ellagic asit içeriğinin de fazla olduğunu bildiren Prof. Dr. Gerçekcioğlu, şunları kaydetti:
''Laboratuvar hayvanlarında yapılan çalışmalarda, ilk kanser oluşum hücrelerinin aktif kansere dönüşümünü ellagic asidin engellediği görülmüştür. Bu araştırmaların ışığında, insanlar arasında en yaygın iki kanser olan gırtlak ve bağırsak kanserlerinde de bu maddenin etkileri üzerinde çalışmalar odaklanmıştır.''
Tohumuyla tüketilen böğürtlenin, tohumundaki doymamış yağ asitleri yönüyle şifa kaynağı olduğunu anlatan Prof. Dr. Gerçekcioğlu, ''Bazı yağlarda ve fındıklarda bol miktarda bulunan sıradan lipophilic antoksidantlardır. Bunların böğürtlen, ahududu ve diğer bazı üzümsü meyvelerin çekirdeğindeki varlığı, vitamin E aktivitesine antioksidant potansiyeli sağlar'' diye konuştu.
Üzümsü meyve çekirdeklerinde, kalp hastalıkları, diyabet ve kansere karşı etkili bir koruyucu olarak bilinen esansiyel yağ asitlerinin yüksek oranda bulunduğunu ifade eden Prof. Dr.Gerçekcioğlu, ''Bu yağların koroner kalp hastalıkları ve birçok kansere karşı koruyucu özellikleri vardır. Bu yağ asitleri, balıklardan ya da algler gibi deniz canlılarından elde edilebilir'' dedi.
Besleyici değeri oldukça fazla olan böğürtlenin yetiştirilmesiyle ilgili de bilgi veren Prof. Dr. Resul Gerçekcioğlu, böğürtlen ekili bir alanda dönümden 2-4 ton arası meyve alınabildiğini söyledi.
Reçel, marmelat, meyve suyu, dondurma, pasta, ilaç, bitkisel çay gibi ürünlerin ham maddesi olan böğürtlenin sofralık tüketiminin de yaygın olduğunu anlatan Gerçekcioğlu, böğürtlenin kilosunun 4-6 TL arasında satıldığını belirtti.
Prof. Dr. Gerçekcioğlu, Tokat'ta uzun yıllar sürdürülen adaptasyon çalışması sonucunda, böğürtlenin yöreye uygun çeşitlerinin belirlendiğini sözlerine ekledi. (AA)Böğürtlen

Böğürtlen: Beyaz çiçekleri yaz aylarında açan, kolayca bulunabilen dikenli ve çalı görünümlü bir bitkidir. Ham Böğürtlen kırmızı renktedir, olgunlaştıkça rengi kararır. Çileğe benzeyen meyvesi sulu ve tatlıdır. C Vitamini açısından zengindir.Böğürtlenin Faydaları: Vücuttaki zararlı maddelerin temizlenmesine yardımcı olur. İyi bir antioksidandır. Tansiyonu düşürür ve bedeni güçlendirir. Kadınlarda görülen beyaz akıntıları kesmeye yardımcı olur. Olgun Böğürtlen idrar söktürücüdür ve kabızlığa iyi gelir. Ham Böğürtlenin ise ishal kesici özelliği vardır ve fazlası kabız yapabilir. Böğürtlen gözleri kuvvetlendirir ve ayaklardaki şişkinliği azaltır. Basura iyi gelir.Böğürtlen Nasıl Kullanılır? Böğürtlenin meyvesinden, yapraklarından ve köklerinden faydalanılır. Yaprakları kaynatılarak suyu ile gargara yapılırsa ağız, diş eti ve bademciklerdeki iltihaplara iyi gelir. Kökleri kaynatılarak suyu içilirse böbrek kumunun ve taşlarının düşmesine yardımcı olur. Böğürtlenden şurup ve reçel de yapılır. Şurubu göğüs ve solunum yolları rahatsızlıklarında oldukça yararlıdır. Ayrıca, böğürtlen yaralara sürülürse iyileşmelerini kolaylaştırır.