Bankaların verdiği promosyon

Faruk Beşer


http://umutfm.com/izle.php?id=20280

****************

Hayrettin Karaman
Bankaların verdiği promosyon

Faizci bankalar, maaşların
buralardan alınması karşılığında hem maaş alanlara hem de bağlı
bulundukları kuruma malzeme, alet ve para şeklinde promosyonlar
veriyorlar. Bu promosyonların helal olup olmadığına dair yoğun sorulara
bir yazıda cevap vermiştim. Cevap iyi anlaşılamamış olmalı ki, sorular
ve cevaba itirazlar devam etti.

Bazı çalışanlar "Biz bu konuda hür değiliz, kurum bize sormadan faizci banka ile anlaşıyor, biz ne yapalım" diyorlar.

Böyle
bir durum varsa maaşın, bankada bekletilmeden ilk imkanda alınması
gerekir ki, bankada kalıp onunla daha fazla faizcilik yapılmasın. Buna
rağmen banka maaş alana da bir miktar para veya hediye vermişse onun da
-alan yoksul değilse- yoksullara verilmesi gerekir.

Bu hükmün dayanağı nedir?

Bilindiği gibi İslam faizin azını ve çoğunu ve bu arada faizli işlem ve akitleri haram kılmıştır.

Bir
grup memurun veya çalışanın maaşları faizci bir bankaya yatırıldığı
zaman bu banka o parayı -çekilmediği sürece- sisteme sokmakta ve faizli
işlemler yaparak para kazanmaktadır. Kazanılan faiz gelirinin bir kısmı
bankaya kalmakta, bir kısmını da banka kurumlara ve memurlara
vermektedir.

Bu arada çalışanların ayaklarını bankalara alıştırmayı da hedeflemek söz konusudur.

Maaşlar faizci bankalardan alındığı takdirde iki sakınca doğuyor:

1.Bankaya paranızla faizcilik yapma imkanı vermiş oluyorsunuz.

2.
Gelirinin çok büyük bir bölümü faizden olan bir kurumdan hediye kabul
etmiş oluyorsunuz. Aslında bu hediyenin de oraya yatırılan maaşlarınızın
faizle işletilmesinden elde edildiğini yukarıda ifade etmiştim.

Bu durumda ne yapalım:

Mümkünse maaşlarımızı faizli işlem yapmayan katılım bankalarına yatırıp oradan çekelim.

Bunun mümkün olmadığı yerlerde ve şartlarda ise verilen promosyonları alalım ama -yoksul değilsek- bunu yoksullara verelim.

Bazı okuyucularım, katılım bankalarının da faize bulaştığını, faizli kredi verdiğini ifade ediyorlar.

Bu
konuda uzunca bir mektup almıştım, ilk fırsatta orada geçen tenkitleri
de vererek katılım bankalarının işlemlerini, bu işlemlerin faizle
ilgisini açıklayacağım.

24.04.2008

MEB'de çalışan bir
öğretmenim. Bankaların verdikleri promosyonların İslam Hukuku açısından
hükmü nedir? Bu para gönül rahatlığıyla harcanabi...lir mi? Selam ve dua ile...

Cevap:

Fıkıh kaynaklarında "malının ve kazancının çoğu veya tamamı haram olan
kimsenin veya kurumun verdiği hediyeyi kabul etmek caiz değildir."
denilmektedir. (İhtiyar, 2/436; el-Fefâva’l-Hindiyye; 5/342) Bankaların
kazancının büyük çoğunluğunun İslam'ın yasakladığı faizden oluştuğu
bilinmektedir. Haddi zatında, bankaların kazançları olan faiz gelirleri
haksız bir kazanç olduğundan bu paralar kendilerinden faiz alınan
kimselere aittir.

Bu sebeple promosyon adı altında bankanın
verdiği bu parayı kendiniz muhtaç değilseniz şahsınız için kullanmadan
ihtiyaç sahibi kimselere vermeniz daha uygundur. Bu parayı; kardeş,
hala, teyze, dayı gibi yakın akrabalarınıza da verebilirsiniz. Ancak
şahsınız muhtaç ve fakir ise bu parayı kendiniz için de
kullanabilirsiniz.

Bunlarla birlikte, Müslüman şüpheli
şeylerden kaçınmalıdır. Nitekim Hazreti peygamber efendimiz bir
hadisinde "Seni şüphelendiren şeyleri bırak, kalbinin rahat ettiği
şeyleri yap" buyurmuştur. Başka bir hadisinde ise, "Haramlar bellidir,
helaller de bellidir. Ancak bu ikisi ortasında şüpheli şeyler vardır.
Kim bu şüpheli şeylerden kaçınırsa dinini ve onurunu korumuş olur. Kim
de şüpheli şeyleri yapmaya devam ederse bir gün gelir harama
düşer....."buyurmuştur.